Belli bir konuda yeterli bilgisi olmayan, eğitim almayan ya da okumayan kişilere sözlük bakımından “cahil” denmektedir. Fakat günümüz toplumu içerisinde cahillik farklı anlamlar kazanmaktadır. Toplumsal açıdan cahillik, okumayan, konu hakkında fikri olmayan fakat yine de fikri varmış gibi davranan kişilere denmektedir. Bu nedenle cahil olmayı tek bir kalıba ya da cümleye sığdırmak zordur. Bakış açısı sebebiyle farklı anlamlar kazanabilmektedir. Nitekim tüm bunlara rağmen sözlük anlamıyla konuya yaklaşmak gerekir.
Çevrenizde cahiliyetin sözlük anlamına uyan insanlar bulunabilir. Bu insanların 4 temel ortak özelliği vardır. Eğer çevrenizdeki kişi sayısını belirlemek ya da ayırt etmek istiyorsanız, dört temel özellikten ikisine sahip olan kişilerle iletişim ağınızı koparabilir ya da iletişim seviyenizi düşürebilirsiniz. Çevrenizde kaliteli bir network ağı oluşturmak istiyorsanız bu özelliklere sahip olan kişilerle olan bağlantınızı belli bir saygı ve samimiyet çerçevesinden öteye taşımamaya özen göstermelisiniz.
Genel olarak cahil insanlar mantık dışı senaryolar yaratmayı severler. Rasyonel düşünme payları azdır bu nedenle daha önce yaşamadıkları bir olayı, hayal ve mantık dışı senaryolar halinde anlatmaları mümkündür. Her zaman için tek bir olasılık ve tek bir kişiden yana yürürler. Bu durum onları güvenilmez bir hale de getirir. Sürekli olarak yalan söylemek zorunda kalırlar ve kendilerini ön plana atmak amacıyla hiç olmamış olayları “olmuş gibi” anlatarak insanlarda kalıcı bir kişiliğe sahip olma çabasına girebilirler.
Rasyonelliğin az olması cahil insanlarda neden ve sonuç ilişkisi kurmayı da zorlaştırır. Bunun temel sebebi, eğitim seviyesinin az ya da hiç olmamasından kaynaklanır. Olaylar arasında bağlantı kurmak onlar için zorlaşır. Genelde bir nedeni anlatırken sonucunu sorduğunuzda “Ne bileyim ben” cümlesini sık sık duyabilirsiniz veya cahil insanların sonucunu düşünmeden bir karar aldıklarını ve uyguladıklarını da… Neden ve sonuç yeteneğine sahip olmak toplum içerisinde empati yeteneğini de geliştirir fakat bundan yoksun kimseler bencil olur.
Genel olarak daima kendileri gibi düşünen insanlarla aynı ortamda olmaktan keyif duyarlar. Kendileri gibi düşünmeyen insanlarla iletişim kurmaktan, aynı ortamda bulunmaktan hoşlanmazlar. Bilgi birikimlerine katkı sağlamak amacıyla herhangi bir gelişimleri yoktur. Yaşadıkları çevredeki insan sayısının az olmasını isterler. Kalabalıktan korkarlar. Rahat hissetmedikleri yer içerisinde kendilerini ön plana atma ihtiyacı duyarlar. Toplum içerisinde yaşanan dil, din, cinsiyet, futbol takımı, siyaset ya da ideoloji gibi farklılık yaratan konularda kendilerini geliştirmek için bir neden bulamazlar. Eğitimleri yoktur ama mutlaka bu konularda tuhaf fikirleri de vardır.
Cahil insanlarda fanatizm ve nefret kültürü bulunur. Duymuş oldukları fanatizm bir futbol takımına ya da bir düşünceye karşı olabilir. Bir renge, kişiye karşı da olabilir… Fanatizm düşüncesinin özünde karşıtlık vardır. Devamlı olarak insanlarla çıkar ilişki kurmak cehaletin en temel özelliklerinden biridir. Nefret ve öfke gibi duyguların da tetiklenmesine sebep olur. Bu nedenle fanatizm ve nefret kültürü bir arada bulunan kişiler yeni düşüncelere, değişimlere de kapalı olurlar.